Een druk schaakweekend

Dit weekend waren de nodige schaakactiviteiten voor de jeugd. Op vrijdag onze clubmiddag met ondertussen rond de 45 leden. Enkelen zijn teruggekomen bij de club: Joachim en Danique, welkom terug. Fijn dat jullie er weer zijn! Danique komt elke week met Johann, die zichzelf schaken heeft geleerd en ondertussen al een behoorlijke partij speelt. Johann speelt momenteel zowel in groep 2 als groep 3.

Bij de jongste groep zijn Liva, Evie en Marelie erbij gekomen. Evie en Liva zijn de dochters van Geon Knol en Marelie is de jongere zus van Leanne. Ook jullie drie wensen we een leuke tijd toe bij de club.

Zaterdag BSK Stad Groningen

Na zo'n intensieve clubmiddag waren er op zaterdag twee jeugdactiviteiten. Voor de stad (gemeente?) Groningen waren er de Basisschool Schaak Kampioenschappen (BSK). Hier deden maar liefst 132 schakers aan mee. Van onze club deden Isa, Bram en Thijmen mee. Ze hadden een onvergetelijke dag. Isa speelde mee voor het 't Kompas dat zich volgens de laatste berichten nipt heeft geplaatst voor de regionale Groninger finale. Goed werk wat Ronald daar op die school doet en Isa profiteert er maar van.

Isa op het BSK

Bram en Thijmen speelden mee bij het oppermachtige GSV. Als alles volgens de reglementen zou gaan, dan zouden er maar liefst vijf teams van het GSV zich plaatsen voor de Groninger finale. Ik dacht alleen dat er een regel is dat het maximum 2 teams per school is. We zullen het zien.

Thijmen op het podium

Thijmen en Bram deden het fantastisch. Thijmen haalde 7 uit 9. Daarmee was hij achtste overall (gedeeld vijfde) en tweede van de kinderen in groep 4 en lager. 'Tweede?' zult u zeggen. Ja, want zelfs zo'n hoge score was niet voldoende.

Bram met Viaan en Theo vormden het podium

Overall bleek Bram namelijk ongenaakbaar. Na vorige week weet Bram dat je volle concentratie moet hebben om te winnen. Dat lukte gisteren. Met 8 uit 8 besloot hij tot een remise tegen Theo zodat hij met 8,5 uit 9 overall eerste werd. Ook in groep 4 en lager. Een zeer bijzonder resultaat. Is het vaker voorgekomen dat een 7-jarige het BSK van de stad wint? Ik weet het niet. Bij SC Ten Boer zijn we in elk geval heel erg trots op dit drietal. Isa, Thijmen en Bram, jullie hebben het geweldig gedaan!

Thijmen wint van Viaan

Zaterdag en zondag Plaatsingstoernooi NK ABC

Tegelijk werd over twee dagen in Hoogkerk het plaatsingstoernooi voor het NK ABC in Almelo gehouden. Van de Schaakvereniging Bedum deed Carsten Toxopéus mee. Hij schaakt nog niet lang, maar heeft er het laatste jaar erg veel aan gedaan. Met 3,5 uit 7 werd hij tweede in de strijd om de Nosbo Categorie A-titel. Een knappe prestatie voor je eerste jeugdtoernooi!

Vanuit SC Ten Boer deden Sarah en Elisa mee. Sarah speelde om ervaring op te doen. Dat lukte. Haar partijen waren goed en ze stond twee keer gewonnen. Veel stof om verder mee te werken richting het NK D.

Ontspanning tussen de rondes

Elisa speelde ook een paar erg goede partijen. Over haar partij tegen Elise Knobbe zal ik binnen kort een kleine analyse toevoegen. Ze mag in elk geval trots op haar inzet zijn en ze zal de komende tijd veel van haar opgedane ervaring kunnen gebruiken. Komende vrijdag al als ze meedoet in het eerste team in de NJC.

Ik vond het in elk geval geweldig om met Sarah en Elisa op pad te zijn. Het toernooi was uitstekend georganiseerd door Martijn, Sake Jan, Roland en Yannick. Professioneel. Wat mij betreft volgend jaar weer. En dan hopelijk weer meer dan 100 deelnemers! 

Terugkomend op de partij tussen Elisa en Elise in de eerste ronde. In de digitaal geregistreerde weergave van de partij op Lichess stopt de partij nadat Elisa haar dame met een penning weggeeft. Beiden hadden op dat moment nog maximaal één of twee minuten en in het tumult is blijkbaar door de live borden de overdracht gestopt. Er zijn nog vele zetten gespeeld en het slot van de partij was als volgt:

Elisa tegen Elise. Zwart aan zet.

Dit is een buitengewoon interessant moment want Elisa staat na de zet van zwart op +4. De stelling is interessant omdat ik de stelling afgelopen week als 'rekenstelling' bij de jeugd (Noa, Sarah en Joris) heb gebruikt. In deze stelling zitten namelijk veel aspecten van het keizen van de juiste voortzetting in een schaakpartij.

Elise speelde hier 1... Df4? 

Zwart moet al nauwkeurig spelen omdat wit gevaarlijke kansen tegen de zwarte koning heeft. In elk geval voorkomen dat er een matnet ontstaat. Een zet is waarschijnlijk 1... g5 met een onduidelijke uitkomst. 

Na de zet van Elise is het eerste instructieve moment. Wat zijn de kandidaatzetten? Ik dacht aan 2. Tce1 of 2. Ld4+. Elisa speelde 2. Ld4+ en dat is ook de beste zet. 

Het idee achter Tce1 is om hierna Ld4+ te spelen. Zwart moet veld d4 onder controle krijgen en houden. Daarom 2. Tce1 Txc3 3. T8e4 zodat wit veld d4 weer onder controle krijgt. Er dreigt een dubbele aanval op toren en koning. 

Het alternatief 3. T1e4 is minder goed vanwege de aanval die zwart krijgt. Na 3. T1e4 komt 3... Tc1+ 4. Kf2 Tc2+ 5. Kf1 Dc1+ 6. Td1 Dd2 en de zwarte dame controleert veld d4 waardoor geen Ld4+ met winst mogelijk is. Bovendien dreigt er Dxg2#.

stelling na 6... Dc1-d2 waar zwart veld d4 mee dekt

Na 3. T8e4 speelt zwart 3... Dd2 4. Ld4+ Kh7 (4... f6 leidt na 5. Te7+ naar mat) 5. Lxc3 Dxc3 en nu lijkt het tamelijk gelijk, maar zwart staat volledig gewonnen door de enorm sterke a-pion.

Na 2. Ld4+ f6 heeft wit een nieuw keuzemoment. Wat zijn de kandidaatzetten?

wat zijn de kandidaatzetten voor wit?

En waar leidt het toe? Elisa had hier ongeveer 1 minuten en 45 seconden en vond niet de juiste zet. Ze speelde een zet die ik ook automatisch zou hebben gedaan: 3. Tce1. Stopt de aanval op de toren op c1 en dreigt mat. Maar de zwarte koning kan ontsnappen na de zet. Als je in korte tijd moet nadenken heb je natuurlijk geen tijd om veel alternatieven te bekijken. In normale omstandigheden kan ik me voorstellen dat het denkproces zo gaat: je ziet meteen 3. Tce1 en ziet de (gespeelde) variant 3... g5 4. T1e7+ (de engine geeft hier nog 4. T8e6 met genoeg tegenspel, maar als mens zul je niet zo snel deze zet bekijken als je een schaakje met een gedwongen makkelijk te berekenen variant ziet) 4... Kg6 5. Tg8+ Kh5 (5... Kf5 6. g4+ me damewinst) 6. g4+ Kh4 7. Lf2+ Kh3 (allemaal schaakjes, dus de eerste keuzes waar je naar kijkt) en als je dan ontdekt dat er opeens een zware aanval op de witte koning ontstaat zul je de variant terug gaan terug lopen om verbeteringen te vinden. Waar kan wit onderweg iets verbeteren? Misschien zie je 7. Kg2 (met matdreiging) en lukt het je om het tegenspel na 7... Ta2+ 8. Lf2 Txf2+ 9. Kxf2 Dxh2+ te vinden. Kortom ook niet lekker en de klok tikt door.

In de boekjes over het berekenen van varianten (calculation in de meeste vakliteratuur) leer je een minder natuurlijke methode om varianten te berekenen. Een misrekening in de eerste zetten van een variant is namelijk erger dan een misrekening diep in ene variant. Er zijn dan vaak nog wel alternatieven voor handen. Dus je begint weer bij de beginstelling en vanuit die stelling zoek je naar alternatieven (candidate moves) zo vroeg mogelijk in de variantenboom. Als je dat doet kom je wellicht op de zet 3. Te7+. Hierna kan Tce1 altijd nog en je dwingt de zwarte koning terug naar de onderste rij zodat hij niet via g6-g5 en Kg7-g6-h5 kan ontsnappen. Na 3... Kg8 4. Tce1 g5 is 5. Tb7 mogelijk met de dreiging Te8# (veld b8 is niet toegankelijk voor de zwarte dame) en het mat is alleen te voorkomen door de dame te geven.

Spannender wordt het na 3... Kf8.

Wit aan zet. Pas op tegenspel!

Opnieuw moet je een verrassende wending niet missen met wit. Welke kandidaatzetten heeft wit en welke zetten kan zwart dan spelen? Ik zou zonder veel nadenken kiezen voor 4. Tce1. Maar wat kan zwart dan doen? Juist 4... Ta1!!! De witte toren is gepend op de onderste rij dus geen 5. Te8+ Kf7 6. T1e7# want die zet mag niet. En na 5. Txa1 komt 5... Kxe7, o ja de toren op e1 dekt de toren op e7. Je komt niet verder dan remise met wit!

Mocht je deze tegenkans hebben gezien, dan ben je echt een heel goede schaker! Ik ontdekte hem pas op zondag samen met Jonas Hilwerda.

Dus wit moet iets anders bedenken. De toren op c1 is aangevallen, daar moet je toch wat aan doen? Nou niet dus. Er is een verrassende zet, die wél wint: 4. Lc5 met dreiging van een aftrekaanval. Want na 4... Dxc1+ komt 5. Te1+!! met damewinst. Wit blijft een stuk voor, dekt pion c3 na 6. Txc1 en kan het eindspel winnen.

slotstelling van de analyse

Een prachtige oefening in kandidaatzetten, korte berekeningen en in rekening houden met tegenkansen!