Roelof op het NK (3)

Alle deelnemers aan het NK

Als ouder kijk je veel naar het schaken van je dochter tijdens zo'n NK. Maar ik heb ook ruim de tijd gehad om naar andere schaakpartijen te kijken. Hierbij deden zich twee interessante reglementaire kwesties voor. Vandaag een eerste schets van zo'n situatie. Bedoeling van hetgeen ik hieronder schrijf is om de jeugd te laten nadenken hoe ze een claim moeten indienen en hoe ze vervolgens zouden kunnen handelen.

De kwestie van deze post speelt zich af tussen Jasper Beukema en Eelke de Boer in ronde 7. De stelling is als volgt:

Stelling na 43... Kg8

Deze stelling heeft al veel kenmerken van een vesting. Wit kan nauwelijks verder komen. Maar na wits volgende zet 44. g5 hxg5 45. Kxg5 is volgens mij een theoretische remisestelling ontstaan. De witte koning kan nooit ongestoord bij pion g7 komen om die samen met de dame aan te vallen. Zwart moet voor twee dingen zorgen: de toren moet tussen h6 en f6 heen en weer pendelen en de zwarte koning moet zoveel mogelijk op de velden g8, h8 en h7 blijven. Een enkel uitstapje naar f7, f8, g6 en h6 kan, maar liever niet. Er volgde nu 45... Kh8 46. h4 Kg8 47. h5 Kh8 48. Dc8+ Kh7 49. Dd8 Th6+. Wit gaat nu zijn koning naar de het vierkant a6-e6-e8-a8 brengen door de pion te offeren. Op zich een opmerkelijk goed idee van zo'n jonge schaker. Het getuigt van een grote wil om problemen achter het bord op te lossen. 50. Kf5 Txh5+ 51. Ke6 Th6+

Stelling na 51... Th6+: zwart heeft een vesting

 52. Ke7 Tf6+ Wit heeft de koning dichter bij pion g7 gekregen, maar blijkt nu niet verder te komen, want na het gespeelde 53. De8 komt niet 53... Kh6 54. Dh8+, maar zwart speelt 53... Th6 en gaat met zijn toren tussen f6 en h6 pendelen. Als de dame op de h-lijn gaat staan gaat de koning naar g8, met de dame op de 8ste rij gaat de koning naar h7.

Wat er nu gebeurt is mij niet helemaal duidelijk, omdat ik ver van het bord sta. Ik zie dat Eelke remise claimt. De wedstrijdleider luistert naar de claim en gaat vervolgens bij het bord staan. Eelke gaat in een vreselijk hoog tempo zijn zetten uitvoeren, omdat hij bijna door de vlag gaat. Wat opmerkelijk is: de wedstrijdleider verlaat het bord en gaat naar een ander bord en geeft daarbij een andere wedstrijdleider opdracht om bij het bord te staan. Doordat Eelke zo snel speelt maakt hij na tientallen zetten een fout (de notatie loopt door de 80ste zet, maar deze fase komt hier een stuk na). In de volgende stelling

Stelling ver na de 80ste zet

speelt Eelke Tg6 en nu volgt het vernietigende Df5. Zwart moet met de koning naar h6 en na Kh6 volgt Dh3+ Kg5 Kf7 en het fundament van de vesting, pion g7 gaat verloren.
Omdat de koning en dame goed samenwerken, gaat Eelkes toren verloren en na een tiental zetten moet Eelke opgeven. Er kan geen sprake meer zijn van een claim, want ondertussen heeft Eelke een verloren stelling bereikt.

Wat is hier nou fout gegaan? Het is moeilijk te zeggen. Van de vader van Eelke begrijp ik dat de wedstrijdleiders niet begrepen dat Eelke claimt omdat er een theoretische remisestelling is ontstaan. Ze denken dat Eelke claimt omdat drie keer dezelfde stelling is ontstaan. Het gedrag van de wedstrijdleiders is ook onduidelijk: waarom laat de wedstrijdleider zich tijdens deze fase vervangen door een andere?

Wat kun je nou in zo'n situatie doen? Ik denk dat Eelkes eerste stap goed is: claimen dat het remise is, omdat wit geen progressie meer kan boeken. Zo'n claim mag je indienen als je minder dan 2 minuten hebt. Dit moet duidelijk zijn bij de wedstrijdleider, want die moet in het vervolg vaststellen, dat er geen progressie is gemaakt door wit. In het vervolg moet je rustig je zetten doen, niet meevluggeren. Na anderhalve minuut stop je weer de klok en claim je opnieuw. Waarschijnlijk zul je dan nogmaals verder moeten. Vervolgens voer je weer een halve minuut de juiste zetten uit en claim je opnieuw. Als de claim vervolgens nog niet wordt toegewezen, dan doe je, totdat je door de vlag gaat, nog steeds rustig je zetten. De wedstrijdleider heeft in die twee minuten kunnen zien dat wit niet verder is gekomen en kan alleen maar de claim toewijzen. Ook nadat je door de vlag bent gegaan.

Ben benieuwd hoe Koos Stolk hier tegenaan kijkt.